काठमाडौं । सरकारी स्वामित्वको राष्ट्रिय जीवन बीमा कम्पनीबाहेक पूँजी पुर्‍याउन बाँकी सबै जीवन बीमा कम्पनीहरूको न्यूनतम चुक्ता पूँजी पुग्ने देखिएको छ ।

नेपाल बीमा प्राधिकरणको निर्देशनअनुसार जीवन बीमा कम्पनीहरूले न्यूनतम चुक्ता पूँजी ५ अर्ब रुपैयाँ पुर्‍याउनुपर्छ । त्यसका लागि प्राधिकरणले चालू आर्थिक वर्ष (आव) २०८१/८२ को अन्त्य (असार मसान्त) सम्मको समयसीमा तोकेको छ । हालसम्म आठओटा कम्पनीले चुक्ता पूँजी पुर्‍याइसकेका छन् । चार कम्पनीको पूँजी वृद्धि योजना हेर्दा तोकिएको पूँजी पुग्ने अवस्था छ ।

रिलायबल नेपाल लाइफले बोनस शेयर दिएर
तोकिएको पूँजी पुर्‍याउने
सन नेपाल लाइफले २७ प्रतिशत हकप्रद शेयर निष्कासन गरिसक्यो
प्रभु महालक्ष्मी लाइफ पनि बोनस शेयरकै भरमा

अमेरिकी कम्पनी मेटलाइफले नेपालमा दर्ता गरेको सहायक कम्पनीको पूँजीको हकमा भने प्राधिकरणले छुट्टै व्यवस्था गरेको छ । हालसम्मको अवस्थामा तोकेबमोजिम पूँजी कायम गरिसक्ने कम्पनीहरूमा लाइफ इन्स्योरेन्स कर्पोरेशन, सूर्यज्योति, सानिमा रिलायन्स, सिटिजन, आइएमई, नेशनल, हिमालयन र नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स रहेका छन् । नेपाल र हिमालयन लाइफ इन्स्योरेन्सको चुक्ता पूँजी ९ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी छ । रिलायबल नेपाल, एशियन, सन नेपाल र प्रभु महालक्ष्मी लाइफ भने तोकेबमोजिम पूँजी कायम गर्ने अन्तिम तयारीमा छन् ।

रिलायबल नेपालले तोकिएको पूँजी पुर्‍याउन गतवर्षको मुनाफाबाट १२ प्रतिशत बोनस शेयर वितरण गर्न लागेको छ । उक्त बोनस शेयर असार २ गते वार्षिक साधारणसभाबाट पारित गर्न लागेको छ । बोनसपछि कम्पनीको चुक्ता पूँजी ५ अर्ब १९ करोड रुपैयाँभन्दा बढी कायम हुनेछ । सन नेपालले २७ प्रतिशत हकप्रद शेयर निष्कासन गरिरहेको छ । यसले वैशाख ३० गतेदेखि असार हकप्रद शेयर निष्कासन गरिरहेको छ । हकप्रद शेयर निष्कासन तथा बाँडफाँटपछि कम्पनीको चुक्ता पूँजी ५ अर्ब ३ करोड रुपैयाँभन्दा बढी कायम हुनेछ ।

प्रभु महालक्ष्मीले पनि अपुग पूँजी ८ प्रतिशत बोनस शेयरमार्फत कायम गर्न लागेको छ । हाल ४ अर्ब ७२ करोड रुपैयाँभन्दा बढी चुक्ता पूँजी रहेको प्रभु महालक्ष्मी लाइफले जेठ २६ गते वार्षिक साधारणसभामार्फत उक्त बोनस शेयर पारित गर्नेछ । बोनस शेयरपछि कम्पनीको चुक्ता पूँजी ५ अर्ब १० करोड रुपैयाँभन्दा बढी कायम हुनेछ ।

एशियन लाइफ इन्स्योरेन्सले २७ प्रतिशत हकप्रद शेयर निष्कासनको तयारी गरेको छ । हकप्रद शेयर निष्कासन प्रयोजनका लागि कम्पनीले जेठ १६ गते बुक क्लोज गरिसकेको छ । कम्पनीका सूचना अधिकारी होमबहादुर श्रेष्ठले गतवर्षको मुनाफाबाट बोनस शेयरमार्फत अपुग पूँजी कायम गर्ने योजना रहेको बताए ।

गतवर्षको वार्षिक साधारणसभा गर्न बाँकी रहेको जानकारी दिँदै सूचना अधिकारी श्रेष्ठले गत आवको बीमांकीय मूल्यांकन कार्य सम्पन्न भएपछि नियामकको स्वीकृति लिएर बोनस शेयर वितरण गर्ने तयारी कम्पनीको रहेको स्पष्ट पारे ।

हालसम्मको अवस्थामा राष्ट्रिय जीवन बीमा कम्पनीको पूँजी कायम हुने कुरा अनिश्चित नै देखिन्छ । हाल १८ करोड १० लाख रुपैयाँभन्दा बढी चुक्ता पूँजी रहेको राष्ट्रिय जीवन बीमा कम्पनीले प्रारम्भिक सार्वजनिक निष्कासन (आईपीओ) र हकप्रदमार्फत पूँजी कायम गर्ने योजना अघि सारेको छ । सरकारी स्वामित्वको यस कम्पनीले हालसम्म आव २०७४/७५ सम्मको वार्षिक लेखापरीक्षण सम्पन्न गरेको जानकारी कम्पनीका वित्त विभाग प्रमुख रेशम पौडेलले दिए ।

सर्वसाधारणबाट १ अर्ब ५० करोड आईपीओमार्फत र संस्थापकबाट ३ अर्ब ५० करोड उठाउने योजना कम्पनीको रहेको पौडेल बताउँछन् ।

उनका अनुसार यो कम्पनीमा सरकारको २७ दशमलव ७८, नेपाल राष्ट्र बैंकको ५५ दशमलव ५६ र नेपाल बैंकको १६ दशमलव ६६ प्रतिशत शेयर स्वामित्व कायम छ । सरकारले यस वर्ष कम्पनीको संस्थागत विकासमा बजेटमार्फत पनि जोड दिएकाले आगामी दिनमा पूँजी थप गरेर सहज वातावरण सृजना हुने विश्वास उनले व्यक्त गरे ।

२०७४ सालदेखि बीमाक्षेत्रमा जारी रहेको पूँजी वृद्धि योजनामा यति बेला सबै कम्पनी सक्रिय छन् । नेपाल बीमा प्राधिकरणले बीमाक्षेत्रका जीवन, निर्जीवन, लघु र पुनर्बीमा कम्पनीहरूमा पूँजी वृद्धिको योजना अघि बढाएको हो । शुरूका दिनमा जीवन र निर्जीवन बीमा कम्पनीमा मात्र लागू भएको पूजी वृद्धि अभियानमा पछिल्लो समय लघुबीमा र नेपाल पुनर्बीमा कम्पनी समेटिएको हो । जीवन बीमा कम्पनीले ५ अर्ब, निर्जीवन बीमा कम्पनीले २ अर्ब ५० करोड, लघुबीमाले ७५ करोड र पुनर्बीमा कम्पनीहरूले २० अर्ब रुपैयाँ चुक्ता पूँजी कायम गर्नुपर्ने व्यवस्था छ ।